Dị ứng đạm sữa bò là một trong những loại dị ứng thực phẩm phổ biến nhất ở trẻ nhỏ. Tìm hiểu nguyên nhân và cách khắc phục khi trẻ bị dị ứng đạm sữa bò có thể giúp ba mẹ giảm bớt lo lắng và khó khăn trong việc chăm sóc bé.
1. Trẻ bị dị ứng đạm sữa bò là gì?
Dị ứng đạm sữa bò là phản ứng miễn dịch của cơ thể trẻ với thành phần đạm trong sữa bò và những sản phẩm có nguồn gốc từ sữa bò. Dị ứng đạm sữa bò có tỷ lệ mắc phải cao nhất trong các loại dị ứng thức ăn mà trẻ nhỏ hay gặp phải, chúng xuất hiện ở khoảng 2 – 7,5% trẻ trong độ tuổi này.
Trẻ bị dị ứng đạm sữa bò
2. Nguyên nhân và cách nhận biết trẻ bị dị ứng đạm sữa bò
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng trẻ bị dị ứng đạm sữa bò. Dưới đây là một số yếu tố phổ biến:
- Yếu tố di truyền: Nếu ba mẹ hoặc người thân trong gia đình có tiền sử bị dị ứng thực phẩm, hen suyễn, hoặc viêm da dị ứng, nguy cơ trẻ bị dị ứng đạm sữa bò sẽ cao hơn. Hệ miễn dịch của trẻ có thể kế thừa xu hướng phản ứng quá mức với các chất gây dị ứng từ ba mẹ.
- Hệ miễn dịch chưa phát triển hoàn thiện: Hệ miễn dịch của trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ chưa hoàn thiện, khiến cơ thể dễ dàng phản ứng mạnh mẽ hơn với những chất lạ, bao gồm protein trong sữa bò. Khi hệ miễn dịch “nhầm lẫn” các protein này là tác nhân gây hại, nó sẽ sản sinh ra các kháng thể để chống lại, dẫn đến các triệu chứng dị ứng.
Trẻ nhỏ hệ miễn dịch chưa tốt
- Tiếp xúc sớm với sữa bò: Một số trẻ có thể bị dị ứng đạm sữa bò ngay từ lần tiếp xúc đầu tiên khi chuyển từ sữa mẹ sang sữa công thức chứa sữa bò. Điều này đặc biệt phổ biến ở những trẻ không được bú mẹ hoàn toàn hoặc được cho uống sữa công thức sớm.
- Các yếu tố môi trường: Môi trường sống cũng có thể ảnh hưởng đến nguy cơ dị ứng của trẻ. Các tác nhân như ô nhiễm, khói thuốc lá, và các yếu tố căng thẳng trong môi trường có thể kích thích hệ miễn dịch phản ứng quá mức.
Để nhận biết chính xác trẻ bị dị ứng đạm sữa bò khá khó khăn vì các triệu chứng rất đa dạng. Các triệu chứng có thể xuất hiện ngay sau khi trẻ uống sữa (trong vòng 2 giờ) hoặc muộn hơn (trên 48 giờ). Trẻ bị dị ứng đạm sữa bò có thể sẽ có một số biểu hiện trong những tuần đầu tiên ngay khi tiếp xúc với đạm sữa bò như:
- Viêm da cơ địa
- Sưng môi và mi mắt (phù mạch)
- Nổi mề đay, phát ban (không liên quan đến việc nhiễm trùng cấp, thuốc hay nguyên nhân nào khác)
- Sổ mũi, khò khè, ho kéo dài (không liên quan đến tình trạng nhiễm trùng)
- Thường xuyên trào ngược và nôn ói
- Tiêu chảy/bón, chướng bụng. Có thể đi tiêu phân lỏng, có máu trong phân
- Cơ thể thiếu máu thiếu sắt
- Mệt mỏi kéo dài hay đau quặn (cơn colic/khóc dạ đề) >3 giờ mỗi ngày ít nhất 3 ngày trong 1 tuần kéo dài trên 3 tuần
3. Giải pháp khắc phục dị ứng đạm sữa bò
- Loại bỏ sữa bò khỏi chế độ ăn: Cách hiệu quả nhất để khắc phục dị ứng đạm sữa bò là loại bỏ hoàn toàn sữa bò và các sản phẩm từ sữa ra khỏi chế độ ăn của trẻ. Ba mẹ nên kiểm tra kỹ nhãn mác thực phẩm để tránh những sản phẩm có chứa sữa.
- Sử dụng sữa công thức thủy phân hoặc sữa thực vật: Nếu trẻ đang dùng sữa công thức, ba mẹ có thể chuyển sang các loại sữa công thức thủy phân hoặc các loại sữa thực vật như sữa đậu nành, sữa hạnh nhân, và sữa yến mạch. Tuy nhiên, cần lưu ý kiểm tra khả năng dị ứng với các loại sữa này.
- Bổ sung các nguồn dinh dưỡng khác: Ngoài việc thay thế sữa, ba mẹ cần bổ sung dinh dưỡng từ các nguồn khác để đảm bảo trẻ phát triển toàn diện. Các loại thực phẩm giàu protein như thịt gà, cá, đậu và ngũ cốc là những lựa chọn tốt. Bổ sung canxi từ các loại rau xanh, hạt chia, và các sản phẩm không từ sữa cũng rất quan trọng.
- Tham khảo ý kiến chuyên gia dinh dưỡng: Để đảm bảo trẻ nhận được đầy đủ dinh dưỡng mà không bị thiếu hụt chất, ba mẹ nên tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng. Họ có thể đưa ra các gợi ý phù hợp cho từng giai đoạn phát triển của trẻ.
Tham khảo ý kiến chuyên gia
- Theo dõi và điều chỉnh chế độ ăn: Việc theo dõi các phản ứng của trẻ sau khi loại bỏ sữa bò và thay thế bằng các sản phẩm khác là rất quan trọng. Nếu trẻ tiếp tục có các dấu hiệu dị ứng, ba mẹ cần báo cho bác sĩ để điều chỉnh chế độ ăn hợp lý.
4. Kết luận
Trẻ bị dị ứng đạm sữa bò là một tình trạng phổ biến nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát được nếu ba mẹ biết cách xây dựng chế độ dinh dưỡng phù hợp. Việc loại bỏ sữa bò, sử dụng các sản phẩm thay thế và đảm bảo trẻ vẫn được cung cấp đủ dinh dưỡng sẽ giúp trẻ phát triển khỏe mạnh mà không gặp phải các biến chứng.